رابطه آواشناسی و معناشناسی در موسیقی آوازی ایران بر مبنای آواز دشتی

در این پژوهش سعی بر این بود که رابطه ی بین آواشناسی و معناشناسی در موسیقی آوازی مورد بحث و بررسی قرار گیرد. از آنجا که موسیقی آوازی ایران بسیار گسترده است، آواز دشتی را مبنای پژوهش خود قرار دادیم. این پایان نامه با تلاش برای رسیدن به این اهداف تدوین شد: 1. تعیین مشخصه های آوایی تأثیرگذار و چگونگی به کارگرفتن آن ها در زنجیره ی آوایی آواز در راستای انتقال هرچه بهتر مفاهیم و مضامین شعر. 2. مشخص نمودن ویژگی های آوایی موثر در برانگیختن عواطف و احساسات شنونده در موسیقی آوازی بر مبنای آواز دشتی. 3. بررسی اینکه آیا عناصر آوایی در آواز همانند زبان روزمره جایگاه خاص و ویژه ای اتخاذ می کنند؟ و سعی در پاسخ دادن به این سوال. در راستای رسیدن به این اهداف فرضیه هایی مطرح شد که تلاش ما صرف پرداختن به آنها گردید. بخشی از این پایان نامه که پژوهشی کاربردی است، به صورت کتابخانه ای و بخشی دیگر به صورت میدانی به انجام رسید. در نهایت با تحلیل داده های بدست آمده، صحت و سقم فرضیه های خود را سنجیدیم و نتایجی بدین شرح بدست آمد: کشش واکه ای در نمونه آواز دشتی بیش از ماهور بود. تعداد هجاهای متوسط و بلند به کار رفته در ساختمان آوایی اشعار گوشه های آواز دشتی به طور چشم گیرتری بیش از ماهور بود. ارزش زمانی و کشش انواع هجا در آواز دشتی بسیار بیشتر از ماهور بود. تعداد و ارزش زمانی عنصر درنگ در ساختمان آوایی گوشه های دشتی بسیار بیشتر از گوشه های ماهور بود. ریتم و وزن گوشه ها در آواز دشتی سنگین تر و سرعت اجرای ملودی گوشه ها (تمپو) کندتر از ماهور بود. رخداد و نقش عنصر تکرار (چه کلامی و چه غیر کلامی) در نمونه آواز دشتی بررسی شده بیشتر بود. آواز دشتی بسیار بیشتر از آواز ماهور از عنصر تکیه در ساختمان آوایی تحریرهای به کار رفته در گوشه های خود استفاده می نمود. زیروبمی و آهنگ جمله ها و زنجیره های آوایی غیر کلامی (تحریرها) در گوشه های آواز دشتی در زمان تکرار الگوهای آوایی مختص گوشه ها، در اغلب موارد افتان بود. در نهایت مشخص شد که نمونه آواز دشتی مورد بررسی، با به کار بستن تلفیقی از عناصر آوایی بیان شده با کیفیت هایی خاص، حسی از نوع غم را به شنونده القاء می کرد. همچنین دو نمونه آواز دشتی دیگر برای تعیین کارکرد و نوع افزون های شعری و ادوات تحریر بررسی شدند و در آنجا نیز مشخص شد که استفاده از افزون هایی خاص و متناسب با محتوای معنایی و حسی آواز، می تواند به انتقال هر چه بهتر معنا و حس آواز کمک نماید.